[You must be registered and logged in to see this image.]Nguyên nhân
Thời tiết đang nắng nóng khắc nghiệt, nếu để cơ thể tiếp xúc lâu ngoài trời, nhiệt độ cao dễ bị “trúng nắng”, còn gọi là say nắng. Y học cổ truyền gọi là “trúng thử”. Trúng nắng sẽ làm rối loạn sự điều hòa thân nhiệt, gây tăng nhiệt độ của cơ thể, kèm theo mất nước nặng. Bình thường cơ chế tự điều hòa nhiệt độ luôn luôn ở mức 37oC. Khi nhiệt độ môi trường cao hơn, cơ thể điều hòa bằng cách thoát mồ hôi, nhưng khi ở ngoài trời quá nóng làm cho cơ thể tăng nhiệt (có thể lên tới 4o - 41oC). Đồng thời độ ẩm không khí cao, mồ hôi không thoát ra được, hơi nóng bị giữ lại trong cơ thể lâu gây ra trúng nắng.
Biểu hiện
Các biểu hiện của trúng nắng xuất hiện và diễn biến khá nhanh. Trước hết là tình trạng chuột rút (co cơ), các cơ bắp co thắt và rất đau, nhất là ở tay chân không duỗi ra được; kèm theo là nhức đầu, chóng mặt, mệt mỏi, buồn nôn; đồng thời cơ thể nóng ran, nhiệt độ cơ thể có khi lên tới 41 - 420C; thở nhanh trên 30 lần/phút; mạch nhanh (120 - 140 lần/phút), sau đó yếu dần. Nếu nặng hơn thì có biểu hiện choáng váng, nôn ói rồi ngất xỉu hay co giật (khi nhiệt độ tăng cao đột ngột) dễ gây tai biến.
Trúng nắng thường kèm theo mất nước với biểu hiện môi khô, da khô và ửng đỏ, phồng rộp da, chạm vào có cảm giác đau rát - cháy nắng gây bỏng độ 1.
Phòng, xử lý khi bị trúng nắng
Khi xuất hiện những triệu chứng trên phải lập tức ngừng việc, vào chỗ râm mát và thực hiện ngay các việc sau: nới rộng quần áo để cơ thể thông thoáng, hạ nhiệt và máu huyết lưu thông được dễ dàng; lấy khăn thấm nước lạnh lau rồi phủ lên người để hạ nhiệt; dùng quạt (điện hoặc tay) quạt cho người bệnh, nhất là nơi máu lưu thông như nách, háng, cổ để phân tán nhiệt trong cơ thể; cho người bị trúng nắng uống nước đậu xanh.
Lưu ý, ngay lúc này không nên cho người bệnh uống quá nhiều nước một lúc, hay uống thuốc hạ nhiệt, vì có thể gây thêm tổn thương cho gan. Sau khi sơ cứu có thể cho bệnh nhân dùng bài thuốc gồm các vị: tri mẫu 16g, thạch cao 20g, cam thảo 8g, gạo tẻ 20g, cho vào 600 ml nước, nấu kỹ, dùng trong ngày, có tác dụng sinh khí, tư bổ tân dịch.
Để phòng tránh trúng nắng cần tránh làm việc, sinh hoạt ở nơi quá nắng nóng thời gian lâu; nên đội nón, mặc quần áo màu sáng khi đi ngoài trời nắng gay gắt; khi thời tiết nắng nóng, ra nhiều mồ hôi, cần phải uống nước đầy đủ; tránh hoạt động quá sức trong mùa nắng nóng; khi nhận thấy có dấu hiệu của say nắng như nói trên thì phải ngưng ngay hoạt động, nghỉ ngơi nơi thoáng mát, và uống nhiều nước.
Theo Lương y Quốc Trung (TNO)
Trang Chính 